इको - फ्रेंडली गणेश मुर्ती

काल दुपारी सहज बसलो असताना काहीतरी ठोकण्याचा आवाज यायला लागला, म्हणून खिडकीतून बाहेर पाहिले तर बिल्डिंगमध्ये खाली Stage आणि मंडप बांधायचे काम सुरु होते आणि मग लक्षात आले की, गणपती बाप्पा जवळ आलेत आणि पुन्हा वेध लागले ते बाप्पाला घरी आणण्याचे. लोकमान्य टिळकांनी साधारणतः १८५२ च्या सुमारास सार्वजनिक गणेशोत्सव सुरु केला आणि त्यामागची त्यांची भूमिका अतिशय स्पष्ट होती, जनतेला एकत्र आणून समाज प्रबोधनाचा त्यांचा प्रयास होता. असो, नुकताच आपण भारताचा ६८ वा स्वातंत्र्यदिन साजरा केला, आपला भारत देश इंग्रजांपासून स्वतंत्र झाला खरा परंतु प्रदूषणापासून स्वतंत्र झाला आहे का?

मग ते प्रदूषण कोणतेही असो, वायू प्रदूषण, ध्वनी प्रदूषण किंवा मग जलप्रदूषण. आता जर तुम्ही रस्त्यावरून चालताना नजर टाकली तर आपल्याला सगळीकडे गणपती बाप्पाच्या सुंदर सुंदर रेखीव मूर्ती बघायला मिळतील. आणि मग त्या घेण्याचा मोह आपण आवरू शकत नाही. पण सध्या मूर्ती घडविण्यासाठी जास्त प्रमाणात प्लास्टर ऑफ पॅरिस (Plaster of Paris) चा वापर केला जातो आणि त्यांना आकर्षक बनविण्यासाठी रासायनिक रंगांचा... पण हे प्लास्टर ऑफ पॅरिस आणि मुर्ती तयार करण्यासाठी वापरले जाणारे रासायनिक रंग हे पर्यावरणाला खूपच हानीकारक आहेत. एकतर प्लास्टर ऑफ पॅरिस पाण्यात विरघळत नाही; आणि जेव्हा बाप्पाच्या मूर्तीचे विसर्जन आपण समुद्राच्या पाण्यात करतो तेव्हा हे रासायनिक रंग पाण्यात विरघळून त्याचा त्रास पाण्यातील जलचरांना होतो.

खरे पहाता ज्या गोष्टी पाण्यामध्ये विरघळत नाहीत, त्या गोष्टी पाण्याची oxygen level कमी करतात. म्हणजेच आपण किती जास्त प्रमाणात पर्यावरणाची हानी करतो आहोत. आणि पर्यावरणाचा असंतुलीतपणा म्हणजेच balance बिघडत चालला आहे.  गणपती बाप्पाच्या शाडूच्या मातीच्या रेखीव आणि सुबक मूर्ती घडवल्या जातात. ह्या मूर्ती वजनाने जड असतात आणि किंमतीने सुद्धा इतर मुर्तींपेक्षा महाग असतात. त्यामुळे सर्रास प्लास्टर ऑफ पॅरिसच्या मुर्ती ह्या अधिक प्रमाणात विकल्या जातात. आपण विसर्जनाच्या दुसऱ्या दिवशी समुद्रावर जाऊन पाहिलंत तर ह्या प्लास्टर ऑफ पॅरिसच्या मूर्तींचे संपूर्णतः विघटन न झाल्यामुळे त्यांचे अवशेष किनाऱ्याकडे वाहून येतात. ज्या बाप्पाची आपण इतके दिवस प्रेमाने प्राण-प्रतिस्थापना करतो त्याचे हे विसर्जनानंतरचे चित्र डोळ्यात पाणी आणते.

मग हे सगळे टाळण्यासाठी शाडूच्या मातीचा पर्याय किती उत्तम आहे!!! आपण आपल्याला आवडणारी गोष्ट कितीही महाग असली तरी जास्त किंमत देऊन ती विकत घेतोच ना? मग आपल्या लाडक्या बाप्पासाठी आपण एवढे सुद्धा का नाही करू शकत? जरा विचार करा, ‘गणपती बाप्पाच्या मूर्ती विसर्जन केल्यावर काही तासातच पाण्यात आपोआप विरघळल्या आणि मूर्ती बनविताना वापरलेल्या रंगांचा वातावरणावर कोणताही परिणाम झाला नाही तर? आणि समुद्रातील जलचरांना त्या मूर्ती बनविताना वापरलेल्या साहीत्यांचा अन्न म्हणून वापर झाला तर?’ छान वाटलं ना ऐकूनच? श्री अनिरुद्ध उपासना ट्रस्ट अंतर्गत सन २००४ सालापासून कागदाच्या लगद्यापासून गणपतीच्या सुंदर सुबक मूर्ती बनविल्या जातात. श्रद्धवान भक्तांनी ‘अनिरुद्धाज्‌ युनिव्हर्सल बॅंक ऑफ रामनाम’ मध्ये लिहून जमा केलेल्या रामनाम वह्यांच्या कागदाच्या लगद्यापासून ह्या मुर्ती बनविल्या जातात. पाण्यात अगदी सहजपणे विरघळल्या जाणार्‍या ह्या मूर्ती बनविण्यासाठी खाण्याचा डिंक, इको-फ्रेंडली व्हाईटनिंग कॅल्शियम पाऊडर वापरली जाते आणि मुर्तींना रंगविण्यासाठी नैसर्गिक रंगांचा वापर केला जातो. ह्या मूर्ती वजनाला खूप हलक्या व पूर्णपणे ईको-फ्रेंडली आहेत आणि तितक्याच रेखीव व सुंदर. आज आपण घरोघरी, गल्लोगल्ली गणपतीची स्थापना झालेली बघतो, मग जर आपण इको-फ्रेंडली गणेशमूर्ती वापरण्यास सुरुवात केली म्हणजेच प्रत्येकाने जर हा विचार केला तर आपण निदान काही प्रमाणात तरी प्रदूषणाला आळा घालू शकतो. आणि ह्या मूर्ती कृत्रिम तलाव किंवा घरी बादलीमध्ये सुद्धा सहजपणे विसर्जित होऊ शकतात आणि तेही काही क्षणांमध्ये.

अधिक माहीतीसाठी आपण खाली दिलेल्या इको-फ्रेंडली गणेशमूर्ती ह्या वेबसाईटला भेट देऊ शकतो.
http://aniruddhabapu-ecofriendlyganeshmoorti.blogspot.in/

तर मग बोला
गणपती बाप्पा मोरया...!!!

श्रीश्वासम्‌ उत्सवातील सुखद आठवणी - ‘सुकून मिला’... ह्या गाण्यावर

कालच ‘मेरी कोम’ ह्या चित्रपटातील ‘सुकून मिला’ हे गाणे ऐकले, आणि ह्या गाण्यातील ‘सासोंको तुने छुआ... सुकून मिला’ हे शब्द ऐकले तेव्हा ‘श्रीश्वासम्‌’ उत्सवातील सुखद आठवणी पुन्हा जाग्या झाल्या. श्रीश्वासम्‌ उत्सवात आपल्याला आपल्या परमपूज्य बापूंनी मोठ्या आई ‘चंडिके’ चे खुप प्रेम भरभरून दिले. आणि आपण जेव्हा जेव्हा हे गाणे ऐकू तेव्हा तेव्हा बापू आणि मोठ्या आईचे हे प्रेम, ही ‘लाभेविण प्रिती’ सतत अनुभवत राहू...

ह्या व्हिडियोतील सगळे फोटो पूज्य समीरदादांच्या फेसबुक पेज वरील आहेत.

अंबज्ञ.